Bài 19.7 trang 69, 70 SBT Sinh lớp 11 - Chân trời sáng tạo: Chiều dài của telomere ở người trưởng thành và người già có gì khác nhau? Tại sao?...

Đọc đoạn thông tin sau và trả lời câu hỏi.

Một trong những giả thuyết về sự già hoá ở người là do hoạt động của đồng hồ sinh học (biological clock). Các nhà sinh học đưa ra giả thiết rằng tuổi thọ của con người được kiểm soát bởi đồng hồ sinh học khi nuôi cấy in vitro các nguyên bào sợi (fibroblast, một loại tế bào nằm ở lớp trung bì của da có chức năng tổng hợp thành các sợi collagen) trong môi trường có đầy đủ chất dinh dưỡng thì chúng chỉ phân bào tối đa 50 lần rồi ngừng lại. Nếu đem những tế bào đã phân bào được 30 lần trong môi trường nuôi cấy đi ướp lạnh để chúng ngừng phân bào, sau một thời gian đem nuôi cấy lại thì chúng chỉ phân bào thêm 20 lần nữa và ngừng lại. Như vậy, chứng tỏ rằng số lần phân bào của một mô bất kì, cũng như sự sinh trưởng và già hoá của cơ thể đều diễn ra trong một thời gian và theo một quy luật nhất định.

Các nghiên cứu về Di truyền học đã cho rằng sự già hoá của các tế bào cũng như của toàn bộ cơ thể có liên quan đến hiện tượng ngắn dần của đầu mút nhiễm sắc thể (telomere – chứa các đoạn nucleotide ngắn lặp lại 100 – 1 000 lần và không mang thông tin di truyền). Theo đó, telomere của nhiễm sắc thể sẽ ngắn lại sau mỗi lần phân bào, kết quả là phân tử DNA trong các tế bào soma ngày càng ngắn lại đến khi các gene trên DNA bị ảnh hưởng, tế bào không thể tiến hành phân chia được nữa thì tế bào sẽ lão hoá và chết.

a) Dựa trên kết quả nghiên cứu về Di truyền học, hãy giải thích tại sao các nguyên bào sợi chỉ phân chia được tối đa 50 lần.

b) Chiều dài của telomere ở người trưởng thành và người già có gì khác nhau? Tại sao?

c) Các nhà Di truyền học cho rằng telomere có tác dụng bảo vệ sức khoẻ và kéo dài tuổi thọ ở người. Theo em, điều đó có đúng không? Tại sao?

Phương pháp giải :

Đọc đoạn thông tin trên

Lời giải chi tiết:

a) Sau mỗi lần nhân đôi, DNA của tế bào ngắn đi một đoạn ở vùng telomere, trên mỗi phân tử DNA chỉ có một số đoạn telomere nhất định nên mỗi tế bào chỉ phân chia được một số lần nhất định.

b) Ở người già, DNA có đoạn telomere ngắn hơn so với người trưởng thành do người có tuổi thọ càng cao thì số lần tế bào phân chia càng nhiều.